Bipolar bozukluk, duygulanım bozuklukları arasında yer alan ve değişken ruh hali dalgalanmaları ile karakterize edilen bir hastalıktır. Bu yazımda, bipolar bozukluğun belirtileri, türleri, nedenleri, teşhisi, tedavisi ve yaşam tarzıyla ilgili bazı önemli bilgileri değerlendireceğim.
Bipolar bozukluk, genellikle iki ana dönemde ortaya çıkar: mani ve depresyon dönemleri. Mani dönemi, aşırı neşe, enerji artışı, düşünce hızında artış, az uyuma ihtiyacı gibi belirtilerle kendini gösterir. Depresyon döneminde ise umutsuzluk, enerji kaybı, ilgi kaybı, uyku ve iştah değişiklikleri gibi belirtiler görülür. Bipolar bozukluğun belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve şiddetleri farklılık gösterebilir.
BİPOLAR BOZUKLUĞUN TÜRLERİ
Türlerine bakacak olursak:
- A) Bipolar I Bozukluk: En şiddetli türüdür. Kendini manik ataklarıyla gösterir. Depresyon dönemleri de etkili olabilir.
- B) Bipolar II Bozukluk: Mani dönemlerinin daha hafif geçtiği bir türüdür. Aksine depresyon dönemleri belirgin şekildedir.
- C) Siklotimi: Hafif mani ve hafif depresyon dönemlerinin dönüşümlü olarak kendini gösterdiği bir türüdür. Hasta, normal kalabildiği dönemlerin en fazla 2 ay sürdüğü kronik bir süreç yaşar. Bipolar I ve Bipolar II hastalıklarına dönüşme riski taşır.
- D) Diğer Belirtilerle Bipolar: Bipolar bozukluğun yanı sıra psikotik semptomların görüldüğü bir türüdür.
Ek olarak, bipolar bozukluğun oluşumunda etkili olan faktörler: genetik faktörler, beyin kimyasındaki dengesizlikler, çevresel stres faktörleri ve yaşam tarzı unsurlarının bir araya gelmesi olarak görülür. Teşhisi kısmında ise genellikle kapsamlı bir değerlendirme ve ruh sağlığı uzmanının gözlemi birlikte çalışır. Semptomların sürekliliği, şiddeti ve yaşam kalitesine etkisi göz önünde bulundurularak hastanın ve ailenin tıbbi öyküsü de değerlendirme sürecine dahil edilir.
BİPOLAR BOZUKLUĞUN TEDAVİSİ
Bipolar bozukluğun tedavisi için çoğu zaman ilaçlar ve terapi yöntemlerine başvurulur. İlaçlar genellikle duygulanımı dengelemek için kullanılır. Antidepresanlar, antipsikotikler, mood stabilizörler gibi ilaçlar kullanılabilir. Terapi ise hastanın duygusal ve davranışsal düzenini desteklemeye yönelik olmalıdır. Bilişsel davranışçı terapi, psikoeğitim ve aile terapisi gibi terapi yöntemleri de tedavide etkisi büyük yöntemlerdir.
Dahası, bipolar bozukluğu olan kişilerin yaşam tarzı da tedavi sürecini şekillendirebilir. Düzenli uyku, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, stresten kaçınma gibi yaşam tarzı değişiklikleri semptomları yönetmede ve azaltmada yardımcı olabilir. Ayrıca, düzenli olarak ruh sağlığı profesyonelleriyle iletişim halinde olmak, ilaçları düzenli kullanmak da önemlidir.
İlaç Tedavisi
. Bu tedavi, atakların şiddetini ve sıklığını düşürerek hastanın daha iyi hissetmesini sağlar. İlaç tedavisi son derece kritiktir ve doktorunuzun ilacın türünü ve dozunu doğru bir şekilde ayarlaması gerekmektedir. Ayrıca, farklı evreleri de dikkate alındığında, bu evrelerle uyumlu ilaçların ve yan etkilerin gözlemlendiği en etkili ilacın belirlendiği bir süreç izlenmelidir.
Psikoterapi
Duygusal problemlerle ve mental hastalıklarla başa çıkmanın en iyi yolu uzman bir psikoterapist ile çalışmaktır. Bipolar hastalığın tedavisinde kullanılan üç psikoterapi yöntemi şunlardır: Bilişsel Davranışçı Terapi (Bipolar bozukluğa neden olan faktörleri saptamayı ve çözmeyi hedefler.), Kişilerarası ve Sosyal Ritim Terapisi, Aile Odaklı Tedavi.
Sonuç olarak, Bipolar bozukluk, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen fakat tedavisi mümkün bir hastalıktır. Erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınması güç değildir. Bu nedenle, belirtileri olan kişilerin profesyonel yardım almaları önemli ve gereklidir. Tedavi sürecinde ilaçlar, terapi ve yaşam tarzı değişiklikleri bir arada değerlendirildiğinde olumlu sonuçlar meydana gelecektir.
Stajyer Psikolog Efnan GERSMAN