Şizoid Kişilik Bozukluğu Nedir?
Şizoid kişilik bozukluğu, popülasyonun %1’inden azında meydana geldiği tahmin edilen, kişilerin kendilerini sosyal ilişkilerden uzak tuttuğu ve diğer insanlara kıyasla daha az duygu çeşitliliği gösterdiği bir kişilik bozukluğu türüdür.
Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabına (DSM-5) göre şizoid kişilik bozukluğuna sahip olan kişiler;
- dışarıdan soğuk ve ilgisiz görünürler,
- izolasyonu tercih ederler,
- diğer insanlara zor uyum sağlarlar,
- cinsel deneyimlere az ilgi gösterirler veya hiç göstermezler
- olumlu veya olumsuz eleştirilere, övgülere kayıtsız görünürler.
Bu sebeplerden dolayı davranışları sosyal açıdan uygunsuz bulunulabilir. Çoğu zaman hayata katılan birisi olarak değil, hayatı uzaktan izliyorlarmış gibi hissederler.
Bilinmeyen Yönleri
Hem şizoid kişilik bozukluğunun yaygınlığının az olmasından hem de bu kişilik bozukluğuna sahip olan insanların sosyal ilişkilere soğuk ve uzak olmalarından dolayı şizoid kişilik bozukluğuna dair hala keşfedilmemiş veya daha iyi anlaşılması gereken yönler bulunmaktadır.
Bu kişilik bozukluğuna sahip olan insanlar diğerlerinden farklı olduklarını hissetseler de terapiye başvurma olasılıkları düşüktür. Garip görünmek ya da bir sorunu olduklarının düşünülmesini istemezler. Bunun nedeni başkalarının fikirlerinden çekinmeleri değil, kendilerini damgalanmış hissetmek istememeleridir (McWilliams, 2006).
Olası Sebepleri
Sosyal varlıklar olarak hepimiz bağlanmaya, diğer insanlarla iletişim içinde kalmaya ihtiyaç duyarız. Buna rağmen şizoid kişilik bozukluğuna sahip olan insanların kendilerini uzak tutmalarının sebeplerini psikanalistler; (1) aşırı uyarılmadan, (2) travmatik etkiden ve (3) deneyimlerinin geçersiz kılınmasından kaçınmaları olarak yorumlamışlardır (McWilliams, 2006).
Ayrıca bazı faktörlerin kişiyi bu kişilik bozukluğa yakalanma riskine attığı bulunmuştur (Esterberg et. al, 2010):
- İstismar
- İhmal
- Zayıf ebeveynlik
- Ailenin sosyoekonomik durumunun düşük olması
- Stresli olaylar
- Eşlik eden mental sağlık sorunları
Tedavi Yöntemleri
Şizoid kişilik bozukluğu olan bireyin terapi sürecinde terapisti ile iş birliğine dayalı bir bağ kurması oldukça önemlidir. Bu kişinin duygu ve düşüncelerini terapiste açması zor olabilir, dolayısıyla süreç zaman ve sabır gerektirir.
Şizoid kişilik bozukluğunu tamamen tedavi edebilecek bir yöntem üzerine araştırmalar halen devam etse de terapi sürecinde kişi kendisini ve başkalarını anlama veya anlama kapasitesini genişletme fırsatı bulabilir. Kişi, terapisti ile yaptığı görüşmeler sırasında rol yapma oyunlarına katılarak sosyal becerilerini geliştirebilir. Bu şekilde ilişkilerinde uygulayabileceği başa çıkma mekanizmalarını oluşturabilir.