Her çocuk genetik ve çevresel bir takım faktörlerin etkisi altında kalarak birey olma yolunda
ilerler. Bu yolda bazen çakıl taşlarına benzer irili ufaklar engeller vardır bazen de kayalar kadar
büyük problemler kendilerini bekler. Çocukların bu küçüklü büyüklü sorunlarla karşı karşıya
kalması onların zihinlerinde yeni yolakların oluşmasını sağlar. Bu yolaklar sayesinde hayatı
anlamlandırır ve hayatlarını bu şekilde çerçevelerde yaşarlar. Genetik faktörlerin her ne kadar
değiştiremeyeceğini düşünsek de çevresel faktörler bizlerin elindedir. Yaşanılan çevre, çocuğumuza
sunduğumuz imkanlar bu kısımda yer alır.
Çocukların Verdikleri Tepkiler
Bazı çocukların baş edebilme mekanizmalarının seviyesi düşüktür. Bu durumu ya çok
abartılı olumsuz davranışlar sergileyerek gösterirler ya da sessiz sedasız içlerinde halletmeye
çalıştıkları bir durum olarak karşımıza çıkar. Çocukların verdikleri tepkiler bazen yüksek ses, aşırı
tepkili hareketler ve ani yükselmeler olabilir. Diğer taraftan uyaranlara verilen tepkinin az
olmasından dolayı bir köşede uzun saatler boyunca sessizce duran, tepki verme konusunda kaçınan
çocuklar olabilir. Bazı durumlarda anne babaların kendi duygusal süreçlerinden kaynaklanan
zorlanmalardan dolayı çocuklarında geliştiremedikleri kısımlar olabilir. Ebeveynlerin çocuklarında
duygusal düzenlemenin sağlanması için bir takım yardımcı faktörlerin devreye sokması
gerekmektedir.
Duygusal düzenlemenin temeli anne ve bebek arasındaki ilk iki ayda yoğun duyusal ve
duygusal yüklerin yaşandığı ve yüz yüze ilişkinin başladığı dönemlerde atılır. Bu yüz yüze ilişki
dönemlerinde bebeğin sosyal ve bilişsel zekası gelişir böylece bebek etrafındaki algıların
farkındalığını yaşar ve dış dünya ile sınırsız bilgi alışverişi gerçekleşir.
Annenin Bebeğe Odaklanması
Bebekler doğduklarında an dan itibaren bakım verenlerini (bu genelde anneleri oluyor)
kendilerinin bir parçası olarak düşünürler. Bunun nedeni karnı acıktığında ağlıyor ve meme geliyor
altı ıslandığında ağlıyor ve altı değiştiriliyor ihtiyaçları yerinde ve yeterince karşılanıyor.
Sonrasında bakım verenin aslında kendisinin bir parçası olmadığını aslında bir sürü deneyimden
sonra algılıyor. 1 2 yaşlarında acıktığında artık geciken bir meme oluyor geciken ihtiyaçlarla birlikte
bebek iyi ve kötünün aslında bir bedende var olduğunu anlıyor. Bu dönemlerde bebeğin duygusunu
annenin kapsamasını isteriz. Annenin duygusal olarak orada ve o anda bulunabiliyor olabilmesi
bebeği sakinleştirmesi durumu söz konusu olduğunda bebeğin bu tarz olumsuz duygularla baş
etmesi kolay bir hal alıyor. Bunun tersi bir durum söz konusu olduğunda anne daha çok kendi
gündelik varoluşsal sıkıntıları içinde bunalmakta ve bebeği sakinleşmesini sağlayacak şekilde
kendisini ona vermiyorsa, bebeğin baş edebilme durumu zorlaşır ve duygularını anlamsız yaşamaya
başlar.
Dikkat Bozukluğu, Hiperaktivite, Bipolar Bozukluk, Depresyon gibi tanılar alan çocukların
bebeklik öykülerinde her zaman bir ‘zor sakinleştirilen’ ya da ‘aşırı sakin’ bebek maddesi yer
almaktadır. Dolayısıyla bakım veren kişiler kendi rollerinin bebeğin duygu durumdaki önemi
olduğunu anlayacaklardır.
PSİKOLOG / ÇOCUK TERAPİSTİ
EZGİ KÖSEOĞLU
